Mất ngủ có thể chữa tri bằng Đông Y được không ?

1. Bệnh mất ngủ là gì ?

Theo đông y, mất ngủ còn được gọi là bất đắc miên, mục bất minh, bất đắc ngọa, thất miên hay bất mị. 

Khi nào được gọi là mất ngủ?

• Bạn không thể ngủ được khi muốn đi ngủ sau 22 giờ
• Muốn ngủ nhưng ngủ không được sâu giấc, chất lượng giấc ngủ không được đảm bảo
• Ngủ ít hơn 5 giờ/1 ngày. Sau khi ngủ dậy thấy mệt mỏi
• Khó đi vào giấc ngủ, khó duy trì giấc ngủ, tỉnh giấc trong khi ngủ.
• Khó ngủ lại sau khi tỉnh giấc trong đêm
• Ngủ được nhiều hơn 5 giờ nhưng sau khi ngủ dậy cảm thấy mệt mỏi, tinh thần không được sảng khoái. 

Thuốc Đông y thông qua điều hoà âm dương, khí huyết, công năng các tạng phủ trong toàn bộ cơ thể có thể cải thiện rõ rệt trạng thái giấc ngủ, không dẫn đến thói quen hoàn toàn dựa vào thuốc ngủ. 

2. Phân biệt các dạng bệnh mất ngủ

2.1. Mất ngủ cấp tính

Đây là chứng mất ngủ tạm thời phổ biến nhất xảy ra trong vài đêm hoặc vài tuần rồi biến mất. Tình trạng này có thể được gây ra bởi:

• Do các vấn đề tâm lý-cảm xúc tạm thời như đau buồn hoặc tiếp xúc với các yếu tố bên ngoài như gia đình hoặc bạn bè. 
• Không thích nghi với chỗ ngủ lạ và không thoải mái. 
• Thói quen sinh hoạt không lành mạnh hoặc không tuân thủ các giờ giấc (ngủ trưa nhiều, dùng chất kích thích trước khi đi ngủ, nghe điện thoại, làm việc quá sức…). 
• Một số bệnh khác ảnh hưởng đến như: đau bụng, đau răng, ho, sốt, v.v … 

2.2. Mất ngủ mãn tính

Mất ngủ mãn tính là tình trạng mất ngủ kéo dài hơn một tháng. Bệnh nhân thường ngủ rất say và lâu (30 phút đến 1,5 giờ). Giấc ngủ chỉ đạt được trong khoảng 3-4 tiếng trong khi ngủ, và bạn có thể bị thức giấc liên tục hoặc khó ngủ lại sau khi thức dậy, thường thức dậy trong tình trạng mệt mỏi.

3. Nguyên nhân gây mất ngủ

Theo y học cổ truyền, mất ngủ có nhiều nguyên nhân. Chức năng của các cơ quan nội tạng như Tâm, Can, Tỳ, Phế, Thận có thể bị suy giảm dẫn đến tinh thần, trí óc bất ổn, mất ngủ. Theo lý luận của đông y, các cơ quan trong cơ thể đều có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, tổn thương ở một cơ quan này có thể làm suy giảm chức năng của các cơ quan khác, tùy theo mức độ nặng nhẹ mà thể hiện. Vì vậy, khi áp dụng bài thuốc dân gian chữa mất ngủ, ngoài việc điều trị triệu chứng, cần xác định rõ gốc bệnh là gì để điều trị tận gốc. Mất ngủ có thể không chỉ do nguyên nhân bên trong mà còn do thiếu khí huyết hoặc tà khí làm cho tâm phiền, trằn trọc, sinh bệnh. 

Các bệnh về thể chất lâu dài như bệnh gút, viêm khớp dạng thấp và đau bụng cũng ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. 

Sử dụng quá nhiều chất kích thích cũng là một trong những nguyên nhân gây mất ngủ.

4. Tác hại của việc mất ngủ.

Giấc ngủ cũng quan trọng đối với sức khỏe như là một chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên. Mất ngủ có thể ảnh hưởng đến cả về tinh thần và thể chất. Những người bị chứng mất ngủ thấy chất lượng cuộc sống thấp hơn so với những người đang ngủ tốt. Ngủ không yên giấc gây ra quầng thâm dưới mắt, tinh thần thiếu tỉnh táo, thiếu tập trung khiến cơ thể luôn trong tình trạng thèm ngủ và mệt mỏi.

Các biến chứng của chứng mất ngủ có thể bao gồm: 

• Làm giảm hiệu suất công việc  
• Thời gian phản ứng chậm lại trong khi lái xe và nguy cơ tai nạn. 
• Vấn đề tâm thần, chẳng hạn như trầm cảm hoặc rối loạn lo âu. 
• Thừa cân hoặc béo phì. 
• Chức năng hệ thống miễn dịch yêu. 
• Tăng nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của bệnh mãn tính, chẳng hạn như huyết áp cao, bệnh tim và bệnh tiểu đường.

5. Phân loại nguyên nhân mất ngủ và các bài thuốc chữa trị theo Đông Y

Theo y học cổ truyền, mất ngủ được chia thành nhiều dạng. Mỗi dạng bệnh có các triệu chứng khác nhau và các phương pháp điều trị dược lý khác nhau.

Ngoài việc dùng các bài thuốc để điều trị mất ngủ thì sự phối kết hợp của bệnh nhân là khá quan trọng trong việc điều trị. Trong giai đoạn điều trị cần tuân thủ một số điều sau đây:

• Tạo một lịch trình ngủ khoa học và rèn luyện thời gian đi ngủ và thức dậy của bạn
• Nơi ngủ: Sạch sẽ, thoáng mát, yên tĩnh, tối hoặc dùng đèn ngủ. 
• Thay đổi thói quen ăn uống: ăn quá no, các chất kích thích thần kinh như cà phê, trà, nước ngọt… 
• Tham gia các hoạt động: ngồi thiền, đọc sách, nghe nhạc nhẹ, ngâm chân nước ấm.. không sử dụng máy tính hoặc điện thoại trên giường.
• Tập thể dục đều đặn hàng ngày để có sức khỏe ổn định.