Tạp Chí Dược Liệu 1
Nhãn chuẩn Hương Chi tại Kim Bảng, Hà Nam
Th8
Ở làng Khuyến Công, xã Khả Phong, Kim Bảng, Hà Nam, ông Việt (ông họ chúng tôi) là người nổi tiếng ham mê vườn tược, cây cối. Ông có khả năng quan sát cực kỳ tinh nhạy; khả năng tư duy, phân tích, tổng hợp hiếm có. Ông là kho từ điển sống trong nhiều lĩnh vực, nhất là nông nghiệp và đặc biệt là cây nhãn. Đến bây giờ mẹ Đinh Thị Song Nga tôi mới giật mình, hình như về điểm này mẹ tôi là truyền nhân của ông.
Trước khi trồng nhãn, ông xét nghiệm thổ nhưỡng kết quả là các nguyên tố đa trung vi lượng như: N, P, K, Đồng, Magie, Sắt, Bo… tương đương với đất Nễ Châu, Hưng Yên. Hưng Yên và Hà Nam cùng vĩ tuyến, có cùng yếu tố tiểu khí hậu, tại sao không phát triển đất Khuyến Công thành vùng nhãn như Hưng Yên?
Ông là người đầu tiên đưa giống nhãn Hương Chi chuẩn về Hà Nam cách đây 30 năm. Ông chia sẻ mặc dù cùng tên gọi Hương Chi nhưng có rất nhiều chi. Giống nhãn của ông chuẩn giống Hương Chi tiến vua từ Phố Hiến, Hưng Yên.
Ai cũng biết đất Khuyến Công là vùng bán sơn địa, được bao quanh bởi sông và núi. Vườn của ông ở xa khu dân cư, được bao bọc xung quanh là ao. Ông trồng nhiều các loại cây xung quanh vườn, nhất là ổi thơm ngọt để dẫn dụ sâu bướm. Ông ngâm ủ vi sinh với đậu tương, ngô, cá để thường xuyên tưới cho nhãn nên nhãn rất ngon, ngọt. Đặc biệt, ông còn dùng Lộc Giác Sương (bã Cao Ban Long) để bón nên cây được cung cấp đầy đủ Canxi, Photpho – hai nguyên tố giúp cho rễ cây khỏe, quả chắc mẩy, vị ngọt thơm.
Bọ xít là loài côn trùng gây hại khó chịu nhất của cây nhãn. Để xử lý chúng, ông áp dụng triết lý “nhân tâm dục như thiên lý vong”. Cụ thể, vào tháng 12 âm lịch hàng năm – thời điểm bọ xít đi tìm bạn tình, ông tiến hành phun thuốc diệt bọ xít thảo mộc vào đúng lúc chúng đang say sưa giao phối để đạt hiệu quả cao nhất. Nếu phun vào thời điểm khác bọ xít sẽ dễ dàng đánh hơi được thuốc rất nhanh nhờ hai cái râu, chúng sẽ bay đi nơi khác lánh nạn và nhanh chóng trở về sau đó. Ngược lại, vào lúc chúng đang đê mê cùng bạn tình sẽ không còn khả năng chạy trốn. Chỉ cần diệt đúng thời điểm này là sẽ không còn bọ xít hại cây nhãn.
Khi nhãn ra hoa, ông tỉa bớt chùm, chỉ giữ lại 30% số lượng chùm hoa để đảm bảo dinh dưỡng nuôi quả. Chính vì vậy, khi thu hoạch có những chùm nhãn nặng tới 2,2kg. Nhãn trung bình khoảng từ 8-9 quả/ 100g, quả và hạt to hơn nhãn lồng, vị ngọt thơm mát.
