Chữa trào ngược dạ dày theo Đông Y

1.Trào ngược dạ dày là gì?

Bệnh trào ngược dạ dày – thực quản thuộc chứng khí nghịch của Đông y, là tình trạng trào ngược từng lúc hay thường xuyên của dịch dạ dày lên thực quản. Do tính kích thích của các chất dịch trong dạ dày như axit, pepsine, dịch mật… đối với niêm mạc thực quản. Hiện tượng trào ngược dạ dày lên thực quản là trạng thái sinh lý bình thường và không gây ra hệ quả gì. Các triệu chứng quan trọng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản là ợ nóng, ợ hơi, trớ, nuốt khó….

Người bị trào ngược dạ dày thường mắc phải nhiều triệu chứng phổ biến như ợ chua, đau tức ngực, trào ngược axit. Trong số này, chứng ợ chua là một trong những triệu chứng phổ biến nhất và thường xảy ra sau khi ăn, xảy ra khi acid dạ dày trào ngược lên thực quản (đường dẫn thức ăn). Điều này tạo ra acid dạ dày, gây kích ứng niêm mạc thực quản và gây ra các triệu chứng kéo dài vài phút đến vài giờ. 

2. Triệu chứng của trào ngược dạ dày

• Ợ nóng: Cảm giác nóng rát ở vùng dạ dày lan từ ngực (thường là sau xương ức) đến cổ và cổ họng. Chứng ợ nóng thường xảy ra sau khi ăn, đặc biệt là sau khi ăn no, hoặc sau khi ăn sô cô la, rượu, đồ chua, cay hoặc béo
• Ợ chua: Thường kèm theo chứng ợ nóng, người bệnh có biểu hiện ợ hơi và có vị chua trong miệng.
• Đau ngực: Cảm giác đau thắt ngực thường bị nhầm lẫn với bệnh tim mạch
• Xuất hiện các triệu chứng nôn, ói, buồn nôn: Triệu chứng này và cảm giác như thức ăn mắc kẹt trong cổ họng, thường xảy ra sau khi ăn. Đặc biệt, người bị trào ngược axit rất dễ bị nôn ọe khi bị ốm nghén, say sóng, say tàu xe.
• Ho khi nằm: Đắng miệng, buồn nôn. Thậm chí ăn xong nôn luôn vì cảm giác thức ăn mắc ở cổ họng. Vậy nên không dám ăn no.
• Nóng rát cổ họng: Ợ hơi liên tục kèm theo nóng rát dạ dày, đôi khi thấy xót, khóe ở miệng. Thậm chí ợ trớ ra thức ăn lúc gập, cúi người hoặc uống quá nhiều nước.
• Ợ ra thức ăn: Khó nuốt. Cảm giác có cái gì chắn ngang cổ. Ăn xong cảm giác đờm đầy cổ họng.
• Vướng nghẹn cổ: Đau tức ngực khi ăn no hoặc khi nằm. Đêm có cảm giác có gì đó chèn lên tận cổ, khó thở không ngủ được.
• Cảm giác đắng miệng, hôi miệng: Khi bị trào ngược dạ dày, người bệnh sẽ có dấu hiệu là có các cảm giác đắng miệng hoặc miệng hôi bất thường. Nguyên nhân chính là do ảnh hưởng của thức ăn đang tiêu hóa dở trào ngược lên cùng acid khiến người bệnh cảm thấy đắng. Đồng thời, trong dạ dày cũng là nơi cu trú của nhiều vi khuẩn, dẫn đến tình trạng hôi miệng.
• Ho, khàn giọng bất thường: Khi dịch dạ dày có chứa acid trào ngược lên sẽ khiến dây thanh quản bị ảnh hưởng trực tiếp. Điều này gây ra dấu hiệu trào ngược dạ dày là ho và khàn giọng. Khi bệnh ở tình trạng nặng, người bệnh trở nên khó nói và khàn giọng hơn do dây thanh quản bị phù nề nghiêm trọng.
• Tiết nước bọt nhiều hơn: Nếu bạn đột nhiên nhận thấy tình trạng tiết nước bọt trở nên nhiều hơn bình thường thì đây có thể là dấu hiệu trào ngược dạ dày cần được chú ý. Theo các chuyên gia, đây là phản xạ cơ bản của cơ thể khi axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản và để trung hòa điều này, cơ thể sẽ điều tiết nước bọt nhiều hơn bình thường.

Bên cạnh những dấu hiệu của trào ngược dạ dày thực quản được nêu trên, bạn cũng có thể nhận biết bệnh thông qua những dấu hiệu lâm sàng khác như

• Triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản đối với người lớn: Đối với người lớn bị trào ngược dạ dày, người bệnh dễ bị mắc phải hoặc dễ tái phát những bệnh liên quan đến tai mũi họng, hầu, thanh quản hoặc phế quản – phổi như viêm xoang mạn, viêm tai giữa, viêm họng, viêm thanh quản, viêm phế quản…. Hơn nữa, người có bệnh sử bị hen suyễn cũng dễ bị bùng phát bệnh hơn người khác.
• Triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản đối với trẻ em: Ở trẻ em, phụ huynh có thể biết được trẻ đang bị trào ngược dạ dày thông qua những biểu hiệu nôn, ọc sữa qua đường mũi và miệng. Chậm tăng cân, có khả năng bị suy dinh dưỡng hoặc tình trạng thiếu máu kéo dài nằm ở mức đáng báo động.

3. Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày thực quản

• Người bị thừa cân hoặc béo phì.
• Phụ nữ mang thai đặc biệt là ở những tháng cuối do tử cung mở rộng sẽ làm chèn ép một số bộ phận tiêu hóa, dẫn đến hiện tượng trào ngược.
• Người phải sử dụng một số thuốc như: thuốc trị hen suyễn, thuốc kháng histamine, thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm, thuốc giảm đau xương khớp nhóm NSAIDs.
• Người hút thuốc lá hoặc hít phải khói thuốc.
• Người bị liệt dạ dày, thoát vị hoành hoặc bệnh lý mô liên kết như xơ cứng bì.
• Người có lối sống và thói quen ăn uống không lành mạnh như uống rượu bia, ăn nhiều đồ chua, đồ dầu mỡ, lười vận động, nằm liền sau ăn…  

• Stress, căng thẳng.
• Do tình trạng thức ăn không được tiêu hóa và tồn lại trong dạ dày. 

• Do những bất thường ở cơ hoành, cơ thắt dưới thực quản.

4.  Biện pháp cải thiện tình trạng trào ngược dạ dày

4.1. Những việc nên làm.

• Tăng cường bổ sung các chất xơ, chất đạm, chất có tác dụng trung hòa axit như: bột ngũ cốc, bột yến mạch, các loại bánh mì…
• Ăn nhiều sữa chua: Do sữa chua chứa nhiều lợi khuẩn nên đẩy nhanh quá trình tiêu hóa, tạo cảm giác ăn ngon miệng.
• Sử dụng các thực phẩm hỗ trợ điều trị truyền thống như: Nghệ, mật ong,… 
• Giảm cân bằng các biện pháp an toàn, hiệu quả như: Tập thể dục, hạn chế sử dụng thực phẩm chứa nhiều đường, nguyên liệu nhiều dầu mỡ,… 

4.2. Những việc không nên làm

• Không nên duy trì các thói quen xấu như: Ăn quá no, ăn các loại đồ ăn nhanh, chiên nhiều dầu mỡ, các loại thực phẩm chế biến sẵn; thức khuya, nằm sau khi ăn,…
• Không nên sử dụng các chất kích thích,chất gây nghiện như: Bia, rượu, cafe, thuốc lá,…
• Không sử dụng các loại đồ ăn có chứa hàm lượng axit cao như: Đồ ăn cay nóng, các loại quả như chanh, quất, dứa, nước ngọt có ga,…

5. Điều trị bằng Đông Y

Dựa theo cơ chế gây bệnh và triệu chứng tổn thương tạng phủ, có nhiều bài thuốc, vị thuốc được đề xuất làm giảm triệu chứng.

Ngoài những bài thuốc trên, thì dưới đây là những bài thuốc để điều trị riêng từng nguyên nhân, triệu chứng:

Ngoài ra còn có một số bài thuốc Đông Y cải thiện chứng trào ngược dạ dày như:

Bài thuốc 1: 

Cây ngũ sắc 14g, hoàng kỳ 16g, tía tô 8g, chỉ xác 6g, xương bồ 16g, hoài sơn 8g, biển đậu 6g, trần bì 8g, đương quy 10g, bạch truật 8g, lá đắng 12g, lá lốt 6g, sinh khương 8g, sâm đại hành 10g, sắc uống 2 ngày 1 thang sau khi ăn.

Bài thuốc 2: 

Khôi tía 16g, cỏ lào 12g, loét mồm 12g, tam thất nam 12g, khương hoàng 10g, cam thảo 10g, sắc uống 2 ngày 1 thang, mỗi ngày uống 2 lần trước khi ăn sáng và trước khi đi ngủ 30 phút

Bài  thuốc 3:

 Hắc táo nhân 16g, bạc truật 12g, 10g hoài sơn, 16g phòng sâm, 10g liên nhục, ngưu tất 8g, 10g viễn chi, trần bì 6g, bán hạ chế 12g, chỉ xác 8g, cam thảo 4g. Tất cả đem sắc cùng với 1 lít nước, sắc cô cho đến khi còn một nửa là được, chia uống 3 lần trong ngày sau bữa ăn.

Bài thuốc 4: 

Hoài sơn, liên nhục, ngũ gia bì mỗi vị 16g, tía tô 20g, bạch truật 16g, cam thảo 10g, phòng sâm 16g, chỉ xác 8g, bán hạ 10g, sinh khương 4g, cây ngũ sắc (sao vàng hạ thổ) 16g, bạch linh 12g, lá đinh lăng (sao thơm) 12g. Sắc uống 2 ngày 1 thang, uống mỗi ngày 2 lần.

Bài thuốc 5: 

Viễn chỉ 12g, cam thảo 12g, trần bì 12g, ngưu tất 16g, hắc táo nhân 16g, cát căn 16g, hoài sơn 16g, liên nhục 16g, chỉ xác 10g và bán hạ chế 10g. Sắc uống 2 ngày 1 thang, mỗi ngày uống 2 lần ngay khi còn ấm và uống trước bữa ăn.