Xương rồng ông

Tên thường gọi: Còn gọi là Xương rồng ba cạnh, Xương rồng, Bá vương tiêm, Hóa ương lặc.

Tên tiếng Trung: 火秧竻.

Tên khoa học: Euphorbia antiquorum L.

Họ khoa học: thuộc họ Thầu dầu – Euphorbiaceae.

Cây Xương rồng ông

Cây xương rồng ông

Mô tả:

Cây nhỏ mọng nước, cao 1- 3m hay hơn, phân nhiều cành. Cành có 3 cạnh lồi. Lá nhỏ, mọng nước, mọc ở trên cạnh lồi của cành, cuống rất ngắn. Hai lá kèm biến thành gai. Cụm hoa mọc ở những chỗ lõm của mép cành, có 1-7 bao chung, họp thành ngù; mỗi bao chung nằm trên 2 lá bắc phân thùy rộng, các tuyến mật chẻ đôi. Trong bao chung có nhiều nhị tương ứng với các hoa đực thoái hóa và một nhụy ứng với một hoa cái. Quả nhỏ màu xanh, có 3 mảnh, mang vòi nhụy tồn tại. Cây ra hoa tháng 3-4.

Bộ phận dùng:

Thân, lá, nhựa, nhị hoa – Caulis, Folium, Latex et Stamen Euphorbiae Antiquori.

Nơi sống và thu hái:

Loài cổ nhiệt đới, được trồng làm hàng rào và làm cây cảnh. Trồng bằng cành. Thu hái thân cành quanh năm, bóc lấy vỏ và bỏ gai, nướng tới khi có màu nâu hoặc rang với gạo cho tới khi có màu nâu. Nhựa chích từ cây tươi.

Thành phần hóa học:

Thân Xương rồng chứa các triterpenoid: taraxerol, taraxerone, friedelan-3a-ol, friedelan-3b-ol, epifriedelanol. Còn có các acid citric, tartric và fumaric. Nhựa cây Xương rồng chứa euphorbol, euphol, b-amyrin. cycloartenol. Rễ cũng chứa taraxerol.

Vị thuốc Xương rồng ông

Tính vị: Vị đắng, tính hàn, có độc.

Tác dụng:

Thân cây có tác dụng tiêu thũng, thông tiện, sát trùng;

Lá có tác dụng thanh nhiệt, hóa trệ, giải độc hành ứ;

Nhựa cây có tác dụng tả hạ trục thuỷ, chống ngứa;

Nhị hoa có được thanh nhiệt tiêu thũng.

Ở Ấn Độ, cây được xem như có tác dụng xổ, lợi tiêu hóa; vỏ rễ có tác dụng xổ; nhựa cây có tác dụng xổ, kích thích.

Ở Thái Lan, lõi gỗ khô của cây được xem như có tác dụng hạ nhiệt, nhựa cây gây xổ.

Ứng dụng lâm sàng của Xương rồng ông

Chữa viêm dạ dày – ruột cấp tính:

Dùng 30-60g cành tươi, gọt bỏ vỏ và gai, cắt nhỏ, rửa sạch mủ, để ráo, trộn vốc gạo rang cho cháy sém vàng, đổ 2 chén nước sắc uống.

Chữa đòn ngã sưng đau:

Dùng 30g cành, cắt nhỏ, sao cháy đen, đổ nửa nước nửa rượu sắc uống.

Chữa xơ gan cổ trướng:

Nhựa mủ hòa bột gạo viên bằng hạt đậu xanh, uống 1-2 viên, cho tiêu chảy vừa chừng là được; có thai không dùng.

Chữa đau răng, sâu răng:

Dùng 50g cành, cạo bỏ gai, nướng chín vàng hoặc vùi tro nóng trong 1-2 giờ, giã nát với ít muối, ép lấy nước, ngậm 10 phút rồi nhổ (không được nuốt), sau đó súc miệng. Ngày ngậm 3-4 lần.

Chữa mụn nhọt, viêm da mủ:

Dùng thân cành cạo bỏ gai, nướng trên lửa cho chín vàng, đập dập đắp lên chỗ đau. Hoặc dùng cành bổ dọc làm đôi, hơ nóng đắp.

Chữa đau lưng, cứng xương sống:

Lấy cành non, cạo bỏ gai, giã nát, xào nóng, chườm đắp vào chỗ đau rồi nằm ngửa để thuốc ngấm.

Thuốc tẩy xổ:

Tẩm 0,5ml nhựa mủ vào thịt cá trê, nướng lên ăn. Thuốc xổ rất mạnh, không dùng cho người già yếu, phụ nữ có thai.

Tham khảo

Công dụng, chỉ định và phối hợp:

Ta thường dùng cành chữa Đau răng, sâu răng và mụn nhọt. Ðể chữa đau răng người ta lấy cành Xương rồng, cạo bỏ gai đem nướng nóng rồi giã nát, loại bỏ xơ, thêm muối vào lấy nước ngậm. Ðể chữa đinh nhọt, viêm mủ da, dùng thân Xương rồng hơ trên lửa và đắp vào chỗ bị thương.

Ở Trung Quốc, người ta dùng thân cây trị viêm dạ dày ruột cấp, sốt rét, đòn ngã, sưng đau. Dùng ngoài trị đinh nhọt, viêm mủ da và bệnh ecpet mảng tròn. Còn dùng chữa Đau răng, sâu răng, làm thuốc sát trùng, diệt sâu bọ và trị ghẻ. Lá có thể trị nhiệt trệ gây tiết tả, có thể trị đòn ngã và bệnh bí đại tiện, tiểu tiện do ứ tích gây ra, chữa đinh sang. Nhựa được dùng chữa xơ gan cổ trướng và nấm ngoài da. Liều dùng thân 3-6g, sắc nước uống. Dùng ngoài lấy nhựa bôi, xoa ngoài.

Ở Ấn Độ, nước sắc thân dùng trị bệnh thống phong; nhựa cây được dùng trong điều trị bệnh Thấp khớp, Đau răng, bệnh đau thần kinh, phù thũng, bại liệt, điếc tai, làm mưng mủ mụn nhọt và dùng ngoài trị một số bệnh ngoài da.

Ở Thái Lan, người ta dùng nhựa tươi để trị mụn cóc.

Chú ý:

Nhựa xương rồng có chất độc, tuyệt đối không được để bắn vào mắt.

Cây có chất độc, dùng phải cẩn thận, không có kinh nghiệm tuyệt đối không dùng.

Thuốc chữa đau răng: Hái cành xương rồng cạo bỏ gai, đem nướng cho nóng mềm, giã nát, nhặt bỏ xơ, thêm ít muối vào. Dùng ngậm khi đau răng, lấy một miếng thuốc trên, đặt vào nơi răng đau, ngậm chặt lại, nước dãi chảy ra thì nhổ đi, Ngậm độ 3 – 4 lần trong ngày. Sau đó súc miệng sạch. Chú ý tránh nuốt nước, có thể gây đi ỉa.

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Hotline: 0975 04 03 06