ĐIỀU TRỊ GIÃN TĨNH MẠCH THỪNG TINH BẰNG ĐÔNG Y

Dong y dieu tri gian tinh mach thung tinh-01

 ĐIỀU TRỊ GIÃN TĨNH MẠCH THỪNG TINH BẰNG ĐÔNG Y

A. Dưới góc nhìn của Y học hiện đại

Thừng tinh là gì?

Thừng tinh là một ống đi từ mỗi tinh hoàn lên phần dưới ổ bụng, trong thừng tinh chứa các ống dẫn tinh, các mạch máu, mạch bạch huyết và dây thần kinh. Giãn tĩnh mạch thừng tinh là khi các tĩnh mạch nằm trong thừng tinh bị giãn nở, trở nên lớn hơn và có thể nhận thấy bằng mắt thường.

Tĩnh mạch thừng tinh

Tĩnh mạch thừng tinh là hệ thống tĩnh mạch để dẫn lưu máu từ tinh hoàn, bìu và đi theo ống bẹn để về tuần hoàn chung của cơ thể, đảm bảo sự trao đổi chất của  tinh hoàn và thực hiện tốt vai trò nội tiết là sản xuất ra hóc môn sinh dục nam, cũng như ngoại tiết là tinh trùng.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là gì?

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là tình trạng đám rối tĩnh mạch sinh tinh và tĩnh mạch thừng tinh trong tinh hoàn bị giãn rộng, tương tự như giãn tĩnh mạch ở chân thường thấy. Tình trạng này có thể làm suy giảm chức năng tinh hoàn khiến khả năng sản xuất và chất lượng tinh trùng giảm, thậm chí dẫn đến vô sinh.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh
Giãn tĩnh mạch thừng tinh

Cơ chế gây bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh

Giãn mạch thừng tinh có thể xảy ra ở một bên hoặc cả hai bên tinh hoàn, tuy nhiên giãn tĩnh mạch thừng tinh bên trái thường chiếm đến 80%, do tĩnh mạch ở đây chịu áp lực lớn hơn bên phải. Cơ chế bệnh sinh của giãn tĩnh mạch thừng tinh là do sự suy yếu hệ thống van tĩnh mạch, dẫn đến trào ngược máu tĩnh mạch từ hệ thống tĩnh mạch chủ vào hệ thống tĩnh mạch sinh dục (tĩnh mạch tinh), làm giãn thành búi các đám rối tĩnh mạch tinh ở vùng bẹn, bìu.

Đám rối tĩnh mạch tinh giãn, gây ứ trệ máu làm tăng nhiệt độ ở tinh hoàn dẫn đến sự hủy hoại tinh trùng. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động thường ngày mà còn có nguy cơ gây vô sinh nếu không được chữa trị. Theo thống kê mới đây, có đến 40% nam giới vô sinh do giãn tĩnh mạch thừng tinh.

Biểu hiện của giãn tĩnh mạch thừng tinh

  • Giai đoạn sớm, giãn tĩnh mạch thừng tinh thường không có biểu hiện lâm sàng, phần lớn các trường hợp bệnh nhân đến khám vì lý do vô sinh sau đó tình cờ phát hiện ra giãn tĩnh mạch thừng tinh.
  • Giai đoạn muộn, triệu chứng lâm sàng thường gặp là đau tinh hoàn, sờ thấy các búi tĩnh mạch giãn ở bìu. Khoảng 80-90% các trường hợp có giãn tĩnh mạch thừng tinh ở bên trái.

Biến chứng của giãn tĩnh mạch thừng tinh

  • Làm gia tăng nhiệt độ ở bìu, điều này có thể ảnh hưởng đến quá trình sản xuất của tinh trùng, cũng như độ di động và/hoặc hình dạng của tinh trùng. Nó cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng của tinh trùng. Mặt khác, các van máu trong các tĩnh mạch tinh hoàn bị tổn thương từ giãn tĩnh mạch thừng tinh khiến các tinh hoàn co lại và mềm( teo tinh hoàn)
  • Trao đổi chất tại tinh hoàn bị hạn chế khiến tinh hoàn không phát triển bình thường hoặc teo lại 

Triệu chứng giãn tĩnh mạch thừng tinh

Nhiều người có tình trạng này nhưng không thấy triệu chứng giãn tĩnh mạch thừng tinh nào nổi bật. Ngược lại, một số trường hợp gây ra vài biểu hiện giãn tĩnh mạch thừng tinh như sau:

  • Đau tức âm ỉ. Cơn đau thường xảy ra ở bìu trái (do có đôi chút khác biệt về cấu trúc giải phẫu ở bìu trái và bìu phải). Người bệnh thường cảm thấy đau rõ ràng hơn khi đứng, khi gắng sức vận động và giảm bớt khi nằm. Đây cũng là triệu chứng giãn tĩnh mạch tinh hoàn dễ nhận biết nhất.
  • Dấu hiệu giãn tĩnh mạch tinh hoàn: Teo hoặc co rút tinh hoàn. Máu có khả năng bị tụ lại ở bìu nên khiến nhiệt độ ở tinh hoàn sẽ tăng nhẹ. Điều này làm chết nhiều tế bào ở tinh hoàn và khiến chúng bị teo hay co lại.
  • Giảm khả năng sinh sản. Lý do tại sao đàn ông mắc bệnh này lại có nguy cơ vô sinh cao hơn vẫn chưa hoàn toàn sáng tỏ. Các nhà khoa học cũng không loại trừ những yếu tố khác có liên quan. Thế nhưng thực tế thì nhiều trường hợp nam giới vô sinh được phát hiện có tình trạng giãn tĩnh mạch này.

Khi nào thì cần gặp bác sĩ

Người bệnh cần gặp bác sĩ nếu thấy các dấu hiệu giãn tĩnh mạch tinh hoàn sau:

  • Tinh hoàn có những thay đổi bất thường, chẳng hạn như thay đổi về kích thước, hình dạng…
  • Gặp vấn đề về sinh sản
  • Sưng ở bìu
  • Nhìn thấy tĩnh mạch sưng lớn hoặc bị xoắn bất thường

Các cấp độ giãn tĩnh mạch

  • Giãn tĩnh mạch thừng tinh độ 0: hiện tượng giãn tĩnh mạch quan sát được khi siêu âm. Nếu chỉ dùng đến giác quan thông thường như quan sát bằng mắt thì không nhận thấy được (giãn tĩnh mạch thừng tinh cận lâm sàng).
  • Giãn tĩnh mạch thừng tinh độ 1: tình trạng giãn tĩnh mạch có thể được cảm nhận khi thăm khám hay khi làm nghiệm pháp Valsalva.
  • Giãn tĩnh mạch thừng tinh độ 2: người bệnh sờ thấy búi tĩnh mạch khi đứng thẳng.
  • Giãn tĩnh mạch thừng tinh độ 3: giãn tĩnh mạch gây biến dạng bìu, và sự biến dạng này quan sát được trong tư thế đứng thẳng. Bìu lúc này trông như một túi giun.
  • Giãn tĩnh mạch thừng tinh độ 4: dễ dàng nhìn rõ búi tĩnh mạch giãn ngoằn nghèo dưới lớp da bìu cả khi người bệnh đứng hay nằm.

Các bác sĩ có kinh nghiệm sẽ dựa trên bệnh trạng ở từng cấp độ để quyết định xem có nên điều trị bệnh hay không.

B. Dưới góc nhìn của Y học cổ truyền

Theo quan niệm của Y học cổ truyền, giãn tĩnh mạch thừng tinh là bệnh lý thuộc chứng Âm nang huyết thũng (bìu dái sưng phù và ứ huyết), Huyết sán (bìu dái ứ huyết, tĩnh mạch xanh nổi dưới da bìu) hay Đồi sán (bìu dái sưng đau). Tương ứng với mỗi thể (mức độ bệnh lý) sẽ có những triệu chứng lâm sàng điển hình, cùng với đó là những phương pháp điều trị phù hợp. Cụ thể hơn:

STT Phân loại Triệu chứng Pháp trị Bài thuốc Cách dùng
1 Khí trệ huyết ứ Đau tức vùng hạ sườn, tinh hoàn đau, tĩnh mạch tinh hoàn bị giãn, xuất hiện điểm bị ứ huyết, một số khác có thể có triệu chứng lưỡi tím… bổ khí,hành khí, hoạt huyết Đan sâm, xuyên luyện và quất hạch: mỗi vị 15g; sài hồ, chỉ xác và xuyên khung: mỗi vị 10g ; cam thảo, bạch thược và thủy diệt: mỗi vị 3g Mang toàn bộ nguyên liệu đã được chuẩn bị cho vào nồi cùng với 750ml nước lọc. Bắc lên bếp rồi tiến hành đun sôi cho đến khi lượng nước cô đặc lại còn khoảng 200ml thì tắt bếp. Gạn lấy phần nước để uống, nên chia thành 2 phần nhỏ để uống hết trong ngày. Người bệnh nên dùng thuốc khi thuốc còn ấm.
2 Hàn ngưng huyết ứ Vùng bìu chướng lạnh, căng tức và đau nhức vùng tinh hoàn, tĩnh mạch tinh hoàn giãn rộng, lưỡi nhợt, rêu lưỡi trắng Khu hàn, bổ huyết, hoạt huyết 3g ngô thù du, 6g quế chi, mộc hương, ô dược, địa miết trùng mỗi vị 10g, đan sâm, đương quy, xuyên luyện tử mỗi vị 15g. Đem toàn bộ vị thuốc Đông y đã được chuẩn bị cho vào nồi cùng với một lượng nước vừa đủ. Bắc lên bếp và tiến hành đun sôi cho đến khi lượng nước cô đặc lại còn phân nửa. Lọc lấy phần nước và bỏ phần bã. Chia phần nước thu được thành 2 – 3 phần nhỏ để uống hết trong ngày. Nên dùng thuốc khi còn nóng, nếu thuốc nguội thì nên hâm nóng lại trước khi dùng.
3 Thấp nhiệt Vùng bìu sưng to, nóng đỏ và đau rát khi quan hệ tình dục. Bên cạnh đó, người bệnh có thể xuất hiện triệu chứng tĩnh mạch tinh hoàn giãn, mạch nhu sắc, cơ thể suy nhược và rêu lưỡi vàng… Thanh nhiệt, trừ thấp Sài hồ, thủy diệt, đương quy, đào nhân, xa tiền tử mỗi vị 10g, hoàng bá, thương truật, nhân trần, ngưu sất, tạo giác thích, mộc hương mỗi vị 15g Cho các vị thuốc đã được chuẩn bị vào trong nồi, đổ thêm 600 – 700ml nước lọc rồi bắc lên bếp và tiến hành đun trên ngọn lửa liu riu. Đun cho đến khi lượng nước cô đặc lại còn phân nửa thì tắt bếp. Lọc lấy phần nước và chia nhỏ thành 2 – 3 phần nhỏ để uống hết trong ngày. Người bệnh nên dùng thuốc khi còn nóng, nếu thuốc đã nguội thì nên hâm nóng lại trước khi dùng.
4 Đờm kết Đau tức vùng tinh hoàn, buồn nôn, rêu lưỡi dày nhớt, người béo, ì ạch, lợm giọng, buồn nôn, rêu lưỡi dày nhớt có điểm ứ huyết, giãn tĩnh mạch thừng, mạch huyền hoạt Nhuyễn kiên, tán kết, trừ đờm Ngô công 1 con; hải tảo, phục linh, hương phụ và thương truật mỗi vị 15g; bán hạ 12g; đởm nam tinh, trần bì, địa miết trùng và chỉ thực mỗi vị 10g; cam thảo 5g; thủy diệt 3g Rửa sạch toàn bộ nguyên liệu đã được chuẩn bị rồi cho vào nồi. Thêm 700 – 750ml nước lọc, đậy nắp rồi bắc lên bếp đun trên ngọn lửa liu riu. Tiến hành đun cho đến khi lượng nước cô đặc lại thì tắt bếp. Lọc lấy phần nước, chia thành 2 – 3 phần nhỏ để uống hết trong ngày. Người bệnh nên uống thuốc khi còn nóng.
5 Teo tinh hoàn Tinh hoàn teo nhỏ, đau tắc bìu kéo dài. Khi xét nghiệm số lượng và chất lượng của tinh trùng bị giảm sút mạnh Dưỡng huyết, hoạt huyết, khu trừ bại huyết, sinh tinh và nhuận táo Nhục thung dung 200g, thục địa 100g, hoàng tinh 100g, kỷ tử 50g, sinh địa 50g, dâm dương hoắc 50g, hắc táo nhân 40g, quy đầu 50g, xuyên khung 30g, cam cúc hoa 30g, cốt toái bổ 40g, xuyên ngưu tất 40g, xuyên tục đoạn 40g, nhân sâm 40g, hoàng kỳ 50g, phòng đảng sâm 50g, đỗ trọng 50g, đơn sâm 40g, trần bì 20g, đại táo 30 quả, lộc giác giao 40g, lộc nhung 20g Ngâm rượu uống
Trong đó: thục địa, nhục thung dung, huỳnh tinh, kỷ tử: bổ thận sinh tinh; lộc nhung, lộc giác giao: bổ tinh huyết; nhân sâm, đảng sâm, hoàng kỳ, đan sâm: bổ khí, tăng cường sức khỏe; đương quy, xuyên khung: dưỡng huyết; sinh địa, táo nhân: dưỡng huyết, an thần. Các vị thuốc khác có tác dụng hỗ trợ bổ thận cường dương, sinh tinh huyết. Bài thuốc này còn chữa bệnh rối loạn dương cương, liệt dương, yếu sinh lý rất hay.

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Hotline: 0975 04 03 06