ĐIỀU TRỊ, SỐNG XANH, TẠP CHÍ DƯỢC LIỆU, TẠP CHÍ SỨC KHỎE, Từ điển chữa bệnh
Gan nhiễm mỡ và cách điều trị bằng Đông y
Th5
Gan nhiễm mỡ ở giai đoạn đầu không ảnh hưởng quá nhiều đến sức khỏe người bệnh. Tuy nhiên, các tế bào gan rất dễ bị tổn thương bởi nhiều nhân tố khác nhau như độc tố, thuốc… Nếu tình trạng bệnh kéo dài có thể dẫn tới xơ gan và làm giảm chức năng của gan.
Hãy cùng Đông y Thiên Lương tìm hiểu về loại bệnh này và các phương pháp điều trị trong bài viết dưới đây nhé!
1. Gan nhiễm mỡ theo quan niệm của Đông y
Trong Đông y quan niệm rằng chứng trạng của bệnh gan nhiễm mỡ nằm rải rác trong các bệnh Huyễn vựng, Đờm ẩm, Đầu thống, Ma mộc, Hung tý,… đều xuất phát từ việc cơ thể có lượng cholesterol cao.
2. Nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ
– Nạp vào cơ thể quá nhiều đồ ngọt, chất béo, rượu bia… làm cho tỳ tạng không đủ sức vận hóa hết, mỡ đọng lại sinh ra bệnh.
– Tổn thương tình chí khiến khí huyết ứ, can khí uất trệ lấn sang và làm tổn hại tỳ vị. Do tỳ không còn chức năng vận hóa nên lượng mỡ không chuyển hóa được tụ lại và sinh ra bệnh.
– Ăn quá nhiều đồ lạnh, sống làm hại tỳ, khiến tỳ không đủ sức vận hóa thủy thấp cũng như chất dinh dưỡng. Hậu quả là thủy thấp và dưỡng chất đọng lại gây nên béo phì, gan nhiễm mỡ.
– Suy hư thận khí ở người cao tuổi nên không đủ sức vận hóa, làm cho dưỡng chất đọng lại phát triển thành gan nhiễm mỡ.
– Đờm ngưng huyết kết dẫn đến lượng mỡ chuyển hóa thất thường rồi tụ lại thành trọc tà, làm cholesterol tăng cao.
Ngoài ra, một số vấn đề về khác như mỡ máu cao, béo phì, tiểu đường cũng là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ. Người bị gan nhiễm mỡ thường có các biểu hiện như: mệt mỏi trong người, vàng da, chướng bụng, chán ăn, đau hạ sườn phải… Nếu có dấu hiệu nghi ngờ, người bệnh cần tìm đến các cơ sở Đông y uy tín để được thầy thuốc chẩn đoán và kê đơn thuốc điều trị.
3. Bài thuốc Đông y trị gan nhiễm mỡ
3.1. Trị gan nhiễm mỡ bằng thuốc Đông y có hiệu quả?
Chữa gan nhiễm mỡ bằng thuốc Đông y là phương pháp được nhiều người ưa chuộng bởi độ an toàn, hiệu quả và tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, phương pháp này cũng có những ưu – nhược điểm nhất định:
Ưu điểm
- Nguyên liệu trong các bài thuốc là thảo dược có sẵn trong tự nhiên, đảm bảo an toàn, không gây ra tác dụng phụ, dùng được cho mọi đối tượng.
- Thuốc có khả năng giúp cơ thể hấp thụ dưỡng chất tốt hơn, quá trình đào thải độc tố cũng dễ dàng và nhanh hơn. Từ đây, gan vừa được hồi phục chức năng, vừa được bảo vệ tốt nhất.
- Các vị thuốc có chứa nhiều dưỡng chất, trong đó nổi bật là chất chống oxy hóa, giúp làm chậm quá trình peroxide hóa lipid diễn ra ở gan.
Nhược điểm
Bên cạnh những ưu điểm, sử dụng thuốc Đông y trong điều trị gan nhiễm mỡ cũng có một số nhược điểm:
- Các bài thuốc Đông y sử dụng nguyên liệu tự nhiên, lành tính nên người bệnh cần kiên trì thực hiện trong thời gian dài để đạt được hiệu quả cao nhất.
- Tùy vào mức độ bệnh và thể trạng của mỗi người mà thuốc sẽ cho hiệu quả khác nhau. Tuy nhiên, về cơ bản thuốc Đông y chữa gan nhiễm mỡ chỉ có hiệu quả đối với các bệnh nhân ở giai đoạn đầu. Với những trường hợp bệnh đã chuyển biến nặng, lúc này cần phải sử dụng các loại thuốc Tây y và thực hiện theo đúng phác đồ điều trị của bác sĩ chuyên khoa.
3.2. Phân loại bệnh gan nhiễm mỡ theo thể trạng và phương pháp điều trị
Trong Đông y, gan nhiễm mỡ được chia thành các thể lâm sàng khác nhau do đó việc điều trị cũng cần căn cứ trên phân loại này. Theo đó, các bài thuốc chữa trị phổ biến là:
| STT | Thể | Triệu chứng | Bài thuốc | Pháp trị |
| 1 | Đàm ứ trở lạc, can khí uất kết | Tức ngực, khó chịu, đau tức hạ sườn phải, mệt mỏi, buồn nôn, chán ăn, xung mỹ bí ẩn, lưỡi màu rêu hoặc đỏ sẫm, gan sưng to. | Sài hồ sơ can thang gia vị | Sơ can lý khí hóa đàm |
| 2 | Đàm thấp trở trệ | Da tối sạm, hạ sườn phải đầy chướng, mệt mỏi, cơ thể nặng nề đau nhói vùng gan, bụng căng đầy dò gan ở bờ sườn phải to. | Nhị trần thang hợp Bình vị tán | Hoạt huyết, thông kinh lạc, hóa đàm |
| 3 | Thấp nhiệt trở trệ | Khô miệng đắng họng, hạ sườn phải trướng đầy khó chịu, mắt khô, da vàng hoặc sạm, ăn uống kém, nước tiểu vàng, tiêu hóa khó. | Đại sài hồ thang | Nhuận gan giải uất |
| 4 | Tỳ hư thấp trệ | Mệt mỏi, hay ra mồ hôi, đoản khí ăn kém, chất lưỡi nhợt bệu, đại tiện nát, mạch hư nhược. | Sâm linh bạch truật thang | Táo thấp hóa trọc, kiện tỳ ích khí |
| 5 | Can tỳ lưỡng hư | Bụng đầy trướng, đau âm ỉ hạ sườn phải, người mệt mỏi, váng đầu, ăn uống kém, bụng lạnh, đại tiện phân không thành khuôn, chân tay không có lực. | Bài thuốc 1 | Dưỡng can lý khí, ôn bổ tỳ dương |
| 6 | Huyết ứ khí trệ | Thường gặp ở người bị viêm gan mãn, thể chất âm hư hỏa vượng, đái tháo đường với các biểu hiện ăn kém, mạch tế sác, mệt mỏi, lưỡi tím kèm theo ban xuất huyết, đau tức hạ sườn. | Huyết phủ trục ứ thang | Hoạt huyết hóa ứ, nhu can lý khí |
| 7 | Can Thận Hư Tổn | Cholesterol trong máu cao, đầu váng, hoa mắt, cử động thì hụt hơi, lưng đau, chân yếu, mắt mờ, tai ù, tai kêu, mất ngủ, hay mơ, trí nhớ giảm, lưỡi hơi đỏ, mạch Huyền, Tế. | Kỷ Cúc Địa Hoàng Hoàn gia giảm | Dưỡng huyết, nhu Can, ích Thận, giáng chỉ (hạ mỡ) |
| 8 | Đờm trọc ngăn trở | Cholesterol trong máu tăng cao, đầu váng, đầu nặng, cơ thể béo phì, ngực bụng đầy trướng, khó chịu, người nặng nề, không muốn hoạt động, rêu lưỡi vàng bệu, mạch Hoạt, Thực. | Ôn đởm thang | Táo thấp, khứ đờm, hóa trọc, giáng chỉ |
| 9 | Thấp nhiệt uất kết | Hạ sườn phải trướng đầy khó chịu, miệng khô họng đắng, da vàng hoặc sạm, mắt khô, nước tiểu vàng, lượng ít, ăn uống kém, tiêu hóa trì trệ, gan mất chức năng sơ tiết. | Bài thuốc 2 | Lợi thấp thanh nhiệt, nhuận gan giải uất. |
| 10 | Tràng vị | Đầu đau, nghẹt mũi, người nặng nề, sau khi ăn hay mệt buồn ngủ, chứng gan nhiễm mỡ người mập, thừa cân. | Bán hạ bạch truật thiên ma thang
|
Kiện tỳ, trừ thấp, giáng đàm hỏa |
| 11 | Thận khí hư | Gan nhiễm mỡ mà chân không ấm, chóng mặt, ù tai, đau lưng mỏi gối. | Bát vị hoàn gia giảm | Ôn bổ thận dương, hóa đàm thấp |
4. Bài thuốc Đông y chữa gan nhiễm mỡ
- Bài Sài hồ sơ can thang gia vị
Nguyên liệu: chỉ xác 8g, sài hồ 12g, cam thảo 6g, bạch thược 12g, xuyên khung 8g, thanh bì 8g, hương phụ 8g, bạch truật 12g, phục linh 12g. Tất cả đem sắc uống mỗi ngày 1 thang.
- Bài Nhị trần thang hợp Bình vị tán
Nguyên liệu: cam thảo sao 4g, trần bì 8g, thương truật 12g, hậu phác 12g, bán hạ chế 12g, bạch linh 16g. Tất cả đem sắc uống mỗi ngày 1 thang.
- Bài Đại sài hồ thang
Nguyên liệu: sài hồ 8g, chỉ thực 12g, bạch thược 12g, hoàng cầm 8g, bán hạ chế 12g, đại hoàng 3g, đại táo 3 quả, sinh khương 3 lát. Tất cả đem sắc uống mỗi ngày 1 thang.
- Bài Sâm linh bạch truật thang
Nguyên liệu: hoài sơn 12g, đẳng sâm 12g, bạch truật 16g, ý dĩ nhân 12g, phục linh 12g, biển đậu 12g, cát cánh 8g, liên nhục 12g, cam thảo 6g, sa nhân 8g. Tất cả đem sắc uống mỗi ngày 1 thang.
- Bài thuốc 1
Nguyên liệu: hậu phác 12g, hoàng kỳ 10g, bạch truật 12g, bán hạ chế 12g, đương quy 12g, bạch thược 12g, sinh khương 3 lát, sài hồ 10g, trạch tả 10g, chích cam thảo 4g. Tất cả đem sắc uống mỗi ngày 1 thang.
- Bài Huyết phủ trục ứ thang
Nguyên liệu: đào nhân 12g, sài hồ 8g, chỉ xác 8g, đương quy 12g, cát cánh 8g, sinh đại hoàng 6g, ngưu tất 12g, hồng hoa 8g, xuyên khung 8g, xích thược 12g, cam thảo 4g. Tất cả đem sắc uống mỗi ngày 1 thang.
- Bài thuốc Kỷ Cúc Địa Hoàng Hoàn gia giảm
Nguyên liệu: đan bì 12g, cúc hoa 12g, trạch tả 12g, thục địa 32g, sơn thù 16g, hà thủ ô 12g, kỉ tử 12g, nữ trinh tử 10g, tang kí sinh 20g, hoàng tinh 10g, đan sâm 16g.
- Bài Ôn Đởm Thang
Nguyên liệu: chế bán hạ 12g, trần bì 12g, phục linh 12g, cam thảo 4g, chỉ thực 12g, trúc nhự 8g, đại táo 5 quả. Ngày 1 thang, sắc nước chia 2 lần uống.
- Bài thuốc 2
Nguyên liệu: Đan bì 10g, chi tử 12g, ngân hoa 12g, thổ linh 16g, rau má 20g, bạch thược 12g, sài hồ 12g, cúc hoa 10g, trạch tả 10g, cỏ mực 16g. Ngày 1 thang, sắc 3 lần uống 3 lần.
- Bài Bát vị hoàn gia giảm
Nguyên liệu: thục địa hoàng, hoài sơn, sơn thù du, trạch tả, đan bì, bạch linh, nhục quế, phụ tử chế.
- Bài Bán hạ bạch truật thiên ma thang
Nguyên liệu: thương truật 12g, thiên ma 12g, bán hạ 8g, trần bì 12g, hoàng bá 10g, phục linh 14g, trạch tả 10g, sinh khương 12g, cam thảo 6g, mạch nha 12g, thần khúc 12g. Sắc ngày 1 thang, chia 2-3 lần. Uống khi thuốc còn ấm.
5. Lưu ý khi dùng thuốc
Để hiệu quả sử dụng thuốc Đông y trị gan nhiễm mỡ được tối ưu hóa, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Sắc và uống thuốc theo đúng liều lượng được hướng dẫn
- Hạn chế ăn đồ nhiều dầu mỡ, các đồ uống có cồn như: bia, rượu,…; tăng cường ăn rau xanh, đậu, tiêu thụ nhiều loại rau quả có vị chua. Theo Đông y vị chua giúp cải thiện chức năng của gan mật, làm tăng tiết dịch mật, tốt cho tiêu hóa.
- Một số loại thực vật tốt cho người bị gan nhiễm mỡ như: Táo mèo, yến mạch, ngô, tảo bẹ, tỏi, hành tây, khoai lang, bông cải xanh hay các loại quả như bưởi, táo, chanh, cà rốt, quả sung,…
- Các bài thuốc trên chỉ mang tính chất tham khảo. Người bệnh gan nhiễm mỡ cần nghe theo hướng dẫn của thầy thuốc chủ trị để đạt được hiệu quả tốt nhất.
6. Phòng ngừa bệnh gan nhiễm mỡ
- Thiết lập chế độ ăn uống lành mạnh: Nhiều rau xanh, hoa quả, ít mỡ động vật thay bằng dầu thực vật
- Tập thể dục thường xuyên: Ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần
- Nếu cân nặng quá lớn cần giảm cân để không gây ảnh hưởng đến sức khỏe
- Không uống rượu bia, các đồ uống có cồn
- Tiêm phòng viêm gan B
Điều trị gan nhiễm mỡ bằng phương pháp Đông y hiện nay không còn xa lạ với nhiều người bởi độ an toàn, dễ thực hiện mà hiệu quả, lại tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả như mong muốn, người bệnh cần được chẩn trị bởi các thầy thuốc Đông y uy tín, bên cạnh đó là sử dụng các thảo dược chất lượng, có nguồn gốc rõ ràng. Hãy là người tiêu dùng thông minh để bảo vệ tốt nhất cho sức khỏe của bản thân và gia đình bạn nhé!
